visites sinds 16-12-96; gewijzigd op 1 juli 1997.
De kwellingen der Nederlandse spellingen!
Een speurtocht naar oorzaken en mogelijke oplossingen
Huidige stellingen, ter diskussie gesteld in de nieuwsgroepen nl.taal en soc.culture.belgium:
Introduktie.
Het Nederlands spellingsysteem zit goed in elkaar.
Dat is geen loze kreet, geen ongefundeerde overtuiging; maar de onweerlegbare konklusie
van een diskussie over en praktijkoefening met 'n experimentele spelling, die
wat systeem betreft uiteindelijk in grote lijnen dezelfde bleek te worden als
de huidige drie spellingvarianten.
Tot de hierboven genoemde experimentele spelling (volkspelling, regels over
hopelijk niet al te lange tijd hier te publiceren) heb ik enkele maanden
geleden het initiatief genomen, door in de nieuwsgroepen
nl.taal en soc.culture.belgium de volgende
oproep te plaatsen:
"Iedereen die de moeite neemt de regels van een spelling te leren
moet in staat zijn volgens die regels correct te schrijven."
Met iedereen bedoel ik in dit geval iedereen die Nederlands wil of moet
schrijven, ongeacht opleiding, geloofsovertuiging, geslacht, leeftijd,
huidskleur, intelligentie en politieke status.
De Nederlandse spellingregels voldoen niet aan deze voorwaarde. Kennis
van de regels van de voorkeurspelling, de toegelaten spelling of een van de
vele varianten van de (niet-)nieuwe spelling betekent geenszins dat je zonder
woordenlijst(Groen Boekje, woordenboek, spellingchecker, menselijk geheugen)
zeker weet dat je goed spelt.
Iedere Nederlandse-taalgebruiker heeft er recht op goed te kunnen
spellen, of hij nu wel of niet gestudeerd heeft, Grieks, Latijn of Engels kent,
een taalknobbel of taalgevoel heeft of wat dan ook.
Kunnen wij in deze nieuwsgroep zo'n spelling voor iedereen uitwerken?
In een nieuwe diskussie in nl.taal en soc.culture.belgium, begeleid op deze web-pagina's benader ik de 'zaak' van de andere kant: niet het ontwerpen van een nieuwe spelling, maar de knelpunten oftewel kwelpunten van de huidige spellingen eens duidelijk in kaart brengen en oplossingmogelijkheden uitwerken.
Als uitgangpunt neem ik de drie huidige spellingvarianten (voorkeur-, toegelaten en derde spelling). De vermeende problemen met deze spellingen wil ik vervolgens een voor een in diskussie brengen in "spellingkwelling"-stellingen. De betreffende artikelen bevatten steeds de volgende onderdelen, ieder onderdeel is vatbaar voor diskussie:
De stelling zelf:
De stelling moet goed zijn geformuleerd. Niet te breed, niet te smal, niet overdreven, niet onderkoeld.
Onderbouwing:
Van elke stelling moeten we ten eerste vaststellen of de stelling klopt: Is het wel een probleem? Kunnen we de stelling op een of andere wijze onderbouwen? Wel met gevoel voor realisme natuurlijk, niet overal hoeft een wetenschappelijke onderbouwing voor te zijn; ervaring uit eigen omgeving, uit kranten e.d. is ook een onderbouwing.
Waardering:
Hoe ernstig is het probleem? De grootste bron van fouten krijgt hier een 5, bijvoorbeeld.
Oorzaak:
Vaststellen wat de oorzaak van het probleem is: hoe komt het dat het misgaat?
Oplossingalternatieven.
Welke maatregelen zijn denkbaar, wat zijn de plussen, wat de minnen, en wat zijn neutrale veranderingen? Maatregelen zijn niet alleen nieuwe regels; een slimme praktische ezelbrug kan ook helpen, zelfs een beroep op onderwijs is okee, maar dan moet wel aangegeven worden hoe de leerling dan geholpen kan worden.
In de experimentele volkspelling zijn heel veel ideeen gepasseerd. Sommige zijn hier misschien bruikbaar, andere niet. 'k Zal in de stellingen trachten de uitkomsten uit volkspelling zoveel mogelijk al te verwerken.
Iedereen is van harte uitgenodigd in de genoemde nieuwsgroepen mee te doen aan de diskussie en zelf spellingkwellingstellingen aan te dragen. Kan je niet bij de nieuwsgroepen, mail dan je diskussiebijdragen
Voor spellingkwellingstellingen leg ik voorlopig het liefst een link naar een platte ASCII-textfile op je eigen webruimte.